Opdrachtgever: Museum de Proefkolonie
Het is 1818. Johannes van den Bosch is een Nederlandse generaal met een ambitieus plan. Om armoede te bestrijden start hij de Koloniën van Weldadigheid: een heropvoedingsplan voor landlopers, weeskinderen en armelui. Museum de Proefkolonie in Drenthe vertelt het bijzondere verhaal van deze 100.000 ‘paupers’ die de proefkolonie bewoonden. IJsfontein ontwierp voor deze tentoonstelling een interactieve reis door de tijd voor de hele familie.
Een totaalbeleving
De reis die de bezoeker door Museum De Proefkolonie maakt, is opgebouwd als een totaalbeleving: een pre-show, een hoofdshow en een post-show. In de pre-show krijg je een beeld van de armoede en de stank van de stad. Vervolgens word je geleid naar de hoofdshow: een spectaculaire 180- graden film waarin je 5 gezinnen volgt op weg naar de proefkolonie in Frederiksoord.
En dan is het tijd voor actie
IJsfontein ontwierp een ‘postshow’ waarin de bezoeker aan den lijve ervaart wat er allemaal van de bewoners van de proefkolonie werd verwacht. Na 2 films waarin de bezoeker vooral een beschouwende rol had, wilden we ze in dit deel zowel mentaal als fysiek uitdagen: hoe voelde het om in de kolonie te wonen en te werken?
Kruip in de huid van
Voor deze tentoonstelling hebben we ruimtelijke installaties met een fysieke input gekoppeld aan een digitale output. Bezoekers kunnen bijvoorbeeld met handen en voeten aan de slag met het weefgetouw, maar maken een digitaal kleed. Ze maken alle weefbewegingen met hun lichaam en ervaren dus ook hoe ingewikkeld het was om alle bewegingen in de juiste volgorde te doen. Het ‘digitale’ kleed wordt net als in de proefkolonie streng beoordeeld op kwaliteit. Om hogerop te komen in de proefkolonie moest je immers aan strenge eisen voldoen. In een andere installatie ervaren bezoekers hoe het is om melk te karnen. Bij de tekentafel kruip je in de huid van niemand minder dan Johannes van Den Bosch. Kijk en luister mee hoe hij zijn plan bedacht en welke afwegingen hij daarbij maakte.
Van kolonieboer naar vrijboer
Het doel van de bewoners van de kolonie was om de armoede te ontstijgen en vrijboer te worden. Om deze weg naar boven voelbaar te maken hebben we een spel ontwikkeld waarbij bezoekers worden uitgedaagd om een schijf langs een plank met gaten naar boven te bewegen. Onderweg komen ze allerlei (letterlijke) valkuilen tegen die de tocht naar boven in de weg staan. Denk bijvoorbeeld aan alcoholverslaving of onrechtmatig brood achterhouden. Vrijboer werd je niet zomaar: het vereiste discipline en doorzettingsvermogen.
Het begin van de verzorgingsstaat
De proefkoloniën waren een experiment om armoede te bestrijden. Het was het begin van de verzorgingsstaat zoals we die nu kennen. In een multiplayer game spel ontdek je samen welke sporen van de proefkolonie nu nog zichtbaar zijn in onze maatschappij.
‘Chatten’ met kolonieboeren
In het midden van de ruimte staat een zuil waarmee bezoekers kleine briefjes kunnen sturen aan bewoners uit de kolonie én aan niemand minder dan Johannes van den Bosch. Wat waren zijn ambities, gedachten en dromen? De bezoekers krijgen geschreven antwoorden terug en krijgen zo niet alleen feitelijke informatie, maar de karakters komen ook echt tot leven.
Zelf ervaren?
Deze permanente tentoonstelling voor de hele familie is te zien in Museum de Proefkolonie in Frederiksoord.
