Canon van Nederland voor het Openluchtmuseum

Vertel de Nederlandse geschiedenis aan de hand van 50 vensters: dat was de vraag die het Nederlands Openluchtmuseum samen met het Rijksmuseum in 2015 kreeg van de Nederlandse overheid. IJsfontein won de eervolle opdracht om deze tentoonstelling te ontwerpen en te produceren. Gelukkig niet alleen. Samen met tentoonstellingsontwerper Kossmann.dejong, filmmaker Redrum en aangestuurd door XPEX werkten wij ruim twee jaar aan de Canon van Nederland.

Museums + Heritage
European Design Award (Zilver in 'Exhibition Design')
Nomination Heritage in Motion

Meisje doet een spel in de Canon tentoonstelling

Kinderen tillen zware stenen in de Canon tentoonstelling

Kinderen spelen in de Canon tentoonstelling

Game over vaarroutes in de Canon tentoonstelling

50 vensters, 10 tijdvakken

De Canon is verdeeld over 50 vensters. Dit zijn dé 50 dingen die je moet weten over de Nederlandse Geschiedenis. In de tentoonstelling zijn deze de vensters verdeeld over de 10 tijdvakken van De Rooij die ook gebruikt worden in het onderwijs. De tentoonstelling vertelt over de opbloei van Nederland, maar ook over de slavernij en onderdrukking.

Je beleeft de geschiedenis van hunebed tot heden.

De gewone mens

De ontwerpers kregen de opdracht de geschiedenis te vertellen vanuit de gewone mens. Hoe was het om in de oorlog op zoek te moeten naar voedsel? Hoe voelde het om als kind in een fabriek te werken? En hoe kwam je aan eten in de tijd van de hunebedden? Door te doen, te voelen, te kijken en te lezen krijg je antwoord op deze vragen.

In totaal ontwikkelde IJsfontein 25 spellen en interactieve installaties, drie panoramafilms en een levensgrote Canonwand. De tentoonstelling is verdeeld over 4 zalen, waarvan IJsfontein voor 3 zalen de interactie heeft ontworpen. De eerste zaal is de introductie. Bezoekers lopen door een gang met aan weerszijden monitors waarop films gemaakt door Redrum getoond worden. Start in het heden en loop terug door de tijd naar de grote koepelzaal.

Zaal 2: De koepel

In tien enorme ‘filmsets’ zie, hoor en voel je de hoogte- en dieptepunten van de geschiedenis van ons land. De filmsets zijn gebaseerd op de Tien Tijdvakken. Met decors, digitale technieken, games, geluids- en filmopnamen, teksten en natuurlijk authentieke, historische voorwerpen vertelt elk tijdvak aan de hand van één of meer Canon-vensters het verhaal van een bepaalde periode uit de Nederlandse geschiedenis.

De spellen zijn ontwikkeld voor doeners én denkers. Kinderen die fysiek aan de slag willen worden bediend, maar ook mensen die liever rustig willen kijken, komen aan hun trekken. Omdat alles from scratch moest worden opgebouwd is meubilair en interactie optimaal geïntegreerd. Spellen worden bijvoorbeeld niet alleen bestuurd met knoppen en touchscreens, maar ook door het optillen van fysieke objecten, door aan touwen te trekken of door te rennen op een speciale drukplaat.

In elk tijdvak is gezocht naar een balans tussen decor, sfeer, interactie en filmbeelden. Dit geeft een heel realistisch beeld van de setting uit die tijd. Bij alle installaties worden bovendien ook echte objecten getoond. Het zijn de bewijsstukken, die laten zien dat het decor en de films niet zomaar bedacht zijn.

De NOS maakte een 360 graden filmpje van deze koepelzaal:

Spelen maar!

Sommige spellen zijn meer gericht op bewustwording en dagen uit om na te denken over het tijdvak waar je je bevindt. In andere spellen kruip je in de huid van de mensen die toen leefden. Een paar voorbeelden:

Fabrieksspel

Dit spel gaat over de industrialisering in de 19e eeuw. Niet alleen volwassenen werkten in de fabriek maar ook kinderen. Hoe was dat? Je staat bij een schoorsteen van een fabriek. Voor je staat een zware bak vol met aardewerk die de oven in moet. Met deze bak bestuur je het spel. Lukt het jou om het werk op tijd af te hebben?

Wat zou jij stemmen?

In twee tijdvakken hebben we een stemwijzer gebouwd. Dit spel is vooral bedoeld voor bewustwording. Stel jij had geleefd tussen WO1 en WO2? Op welke politieke partij was jij uitgekomen met je ideeën van nu?

Drijfjacht

In dit spel ga je heel ver terug in de tijd. Je bent een jager in de steentijd en je doet mee aan een drijfjacht. Samen met jouw stamgenoten ga je op jacht. Je staat in een bos in een moeras op een speciale drukplaat. Rennen maar! Hoe harder je gaat, hoe dichterbij je bij het hert komt. Pas op, niet te dichtbij. Voor je het weet rent het hert een andere kant op.

Doe het met minder

Kruip in de huid van een gezin dat leefde in de Tweede Wereldoorlog. Jij moet boodschappen doen voor je hele familie. Maar let op: je hebt beperkt geld en slechts een paar voedselbonnen. Gaat het je lukken?

Hijs de zeilen

Boten kunnen uiteraard niet ontbreken in een Canon over Nederland. Er zijn dan ook meerdere vaarspellen. Ga bijvoorbeeld met een schip de Oostzee op. Lukt het je om met meer winst terug te komen bij de beroemde Hanzesteden zonder je lading te verliezen aan stormen of piraten? Of ga je liever op ontdekkingsreis en breng je als eerste de kust van Japan in kaart?

Songfestival

Het songfestival als symbool voor Europa. Bij deze installatie wordt je uitgenodigd een reclamefilmpje voor Nederland te maken. Kies uit verschillende fragmenten, en vormgeving stijlen. Vergeet ook de muziek niet. Klaar? Jouw filmpje verschijnt op het grote scherm in het museum.

Atlas Maior

Blader digitaal door de beroemde Atlas Maior, een monument uit de Canon van Nederland. Zoom oneindig in en bekijk alle kleine details van de atlas, tot aan de tekeningen van de vissen die in de zee zwemmen.

Dit is slechts een kleine greep uit de in totaal 22 spellen die wij voor deze zaal ontwikkelden. In andere spellen leer je bijvoorbeeld in welke volgorde je een musket moet laden of hoe je moet schrijven op een wastablet. En lukt het jou om ongelovigen te bekeren tot het christendom?

Zaal 3: De panoramafilm

Zoom uit en vlieg over de Nederlandse geschiedenis. Zie hoe de geschiedenis heeft gezorgd voor veranderingen in landschap, infrastructuur en politiek.

Deze film wordt geprojecteerd op een halfronde wand van maar liefst 4 meter hoog en 15 meter breed. Vanwege deze enorme omvang moest de resolutie hoger zijn dan 4k. Dat is groter dan met een moderne camera kan worden gefilmd. Helaas voldeden veel bestaande films niet aan deze eis en moesten er vrijwel overal nieuwe opnames van worden gemaakt en heel veel beelden virtueel ontworpen. Een hele klus, maar het resultaat mag er zijn. In drie visueel aantrekkelijke films wordt duizenden jaren geschiedenis helder samengevat in 12 minuten. Samen met Redrum heeft IJsfontein de film gescript, geregisseerd en geproduceerd.

Zaal 4: de Canonwand

In de laatste zaal presenteren we alle 50 vensters in één oogopslag. Deze interactieve wand van 2 bij 14 meter is opgebouwd uit twintig, 75 inch touchscreens.

Voor de wand staan spellen waarmee je kunt spelen met de opgedane kennis van de canon. Voor wie van bewegen houdt is er de vensterspeurtocht. Deze stelt je vragen over de overeenkomsten tussen de vensters en laat je langs de Canonwand lopen om de antwoorden te verzamelen. Voor wie liever samen een spel doet is er een groepsspel over gebruiksvoorwerpen door de eeuwen heen. Met wat kennis, maar vooral door slim samen te spelen kun je hier ver komen.

Het museum mee naar huis

Bij binnenkomst ontvang je een pasje. Hiermee kan je films starten en informatie verzamelen om thuis dingen na te lezen, te bekijken en te delen met vrienden. Zo krijg je ook je zelfgemaakte songfestival trailer mee en het groepsportret waarbij jezelf in een foto als verschillende personen uit verschillende tijdvakken op de foto bent gegaan.

Complimenten

We hebben vele mooie reacties gekregen, maar met de reactie die Marcel op Facebook zette willen we graag even pronken:
“Afgelopen maandag bezocht ik de Canon met mijn pupil Milan (10). Het is met afstand de beste expositie over geschiedenis die ik ooit heb bezocht! Bezoekers worden door de vele interactieve spelelementen als het ware de historie ingetrokken! Ook de mogelijkheid, met de NFC tags, om een persoonlijke selectie te maken en een eigen pagina, waar je thuis nog meer dingen kunt ontdekken en leren, is erg goed uitgewerkt. Leuker dan dit kun je geschiedenis volgens mij niet maken.

Complimenten voor dit geweldig stuk werk! “

Beleven?

Kijk op de site van het openluchtmuseum voor meer informatie

Team

Verder lezen?

Lees meer in het blog

Contact

Benieuwd wat we voor jou kunnen doen? Stuur een mail naar info@ijsfontein.nl of bel naar 020 33 00 111